ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་བ།
༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༥ ཉིན་གངས་སྐྱིད་དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭར་མེས་དབོན་གཙུག་ལག་དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭ་སྟེང་ཤོད་གཉིས་དང་དགེ་རྒན་ཕ་མའི་ཚོགས་ཆུང་ཐུན་མོང་གིས་གོ་སྒྲིག་ཐོག་བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༧༤ ལ་ཕེབས་པའི་འཁྲུངས་སྐར་དང་
སྟབས་བསྟུན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད། དེ་ཡང་གོང་ཚེས་ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༡༠ ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང། སམ་བྷོ་ཊ་བོད་སློབ་ཚོགས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་ཛིན་ཀརྨ་ཆུང་བདག་ལགས། མེས་དབོན་གཙུག་ལག་དཔེ་སྟོན་གྲྭའི་སློབ་སྤྱི་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་རྣམ་པ། ཕྲུ་གུའི་ཕ་མ་བཅས་ཚང་འཛོམས་ཐོག དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭའི་སློབ་སྤྱིས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་།
རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་སྣང་གསལ་ཞལ་ཕྱེ་གནང་རྗེས་འབྲེལ་ཡོད་དགེ་ལས་རྣམ་པའི་སྐུ་ཚབ་དང་སློབ་ཕྲུག་གི་སྐུ་ཚབ། ཕ་མའི་སྐུ་ཚབ་བཅས་ཀྱིས་རིམ་བཞིན་རྟེན་འབྲེལ་མཇལ་དར་སྒྲོན་འབུལ་ཞུས་པ་དང། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བོད་དབྱིན་གཉིས་ཀྱི་སྙན་རྩོམ་གྱེར་འདོན་དང་སྲོལ་རྒྱུན་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན། དེ་བཞིན་གཞས་པ་བློ་བརྟན་རྣམ་གླིང་ལགས་ཀྱིས་འབྲས་དཀར་འཁྲབ་སྟོན་གནང་གྲུབ་བསྟུན། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་བཤད་གནང་དོན།
སྲིད་བྱུས་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཡང་བརྒྱ་ཆའི་བརྒྱ་ལག་ལེན་འཁེལ་ཐུབ་མིན་ཕྱི་ནང་གི་ཆ་རྐྱེན་མང་པོ་ཞིག་ལ་རག་ལས་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་མགོ་དེར་བཀའ་ཤག་གི་ཆེད་བརྗོད་ཅིག་བཀོད་དེ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་དགོས་དོན་དང་། ཡིག་ཐོག་ལ་བཀོད་དགོས་པ་དེ་བྱུང་རབས་ལ་འགན་འཁུར་བ་ཙམ་ལས། ནང་དོན་ཡོངས་རྫོགས་ཇི་བཞིན་ལག་ལེན་བསྟར་ཐུབ་མིན་ཕྱི་ནང་གི་མཐུན་རྐྱེན་མང་པོ་ཞིག་ལ་རག་ལས་ཡོད་སྟབས། ཐག་བཅད་ནས་ལབ་ཐུབ་པ་མིན་སྐོར་བྲིས་ཡོད་པ་དང་། བྱུང་རབས་ལ་འགན་འཁུར་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ད་ལྟའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབ་འདི་འདྲའི་སྐབས་སུ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་རྩ་བརླག་འགྲོ་བའི་གནས་བབ་ཅིག་ཏུ་བསླེབ་བསྡད་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཅེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་རླབས་ཆེན་གྱི་ལག་རྗེས་དང་ངོས་འཛིན་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་གི་གཞི་རྩའི་ངོས་འཛིན་དེ་བརླག་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁ་བྱུང་བའི་སྐབས། མི་བརླག་པའི་ཐབས་ཤེས་ཡོད་རྒུ་རྩལ་སྦྲུག་དང་མ་ལན་མ་འགྱོད་པ་ཞིག་བྱེད་པའི་ཐབས་ཤེས་མ་བྱས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་ཡོད་པའི་མི་རབས་ཚོ་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་བྱུང་རབས་ལ་འགན་མ་འཁུར་བའི་སྲོལ་ཆགས་འགྲོ་བ་དང་། ཐབས་ཤེས་བཏོན་ཏེ་ནུས་པ་ཐོན་མིན་ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་རག་ལས་ཡོད། ཅེས་དང་། ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དེ་སློབ་ཚན་སློབ་སྟངས་དང་རྒྱུགས་སྤྲོད་བྱེད་སྟངས། འཛིན་གྲྭ་ཚོགས་སྟངས། དགེ་རྒན་མང་ཉུང་སོགས་པ་གཙོ་བོ་མིན་པར་སློབ་སྦྱོང་གི་དམིགས་ཡུལ་དང་ཐབས་ལམ་གཉིས་པོ་གལ་ཆེ་ཤོས་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ན་གཞོན་ཚོར་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་སྐབས་དམིགས་ཡུལ་གང་འདྲ་བཟུང་མིན་སོགས་གསལ་བོ་མེད་པ་ཡིན་ན། སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་པའི་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་གྱི་བྱ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་འགྲོ་གི་ཡོད་སྟབས། ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱིས་ཤེས་ཡོན་གྱི་དགོས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་གང་འདྲ་ཞིག་སྲུང་དགོས་མིན་གཙོ་བོར་འཛིན་གྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་བྱུང་།
བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་མི་རིགས་རང་གི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་ཁོང་གིས། བོད་ནང་བཙན་དབང་འོག་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོ་ཧ་ཅང་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོ་དང་རླབས་ཆེན་པོ། སྙིང་སྟོབས་ཆེན་པོ་རེད། སྲོག་གི་ཉེན་ཁ་ཡོད་ཀྱང་རང་གི་སྐད་ཡིག་དང་ལེགས་བྱང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པར་འཛེམས་ཟོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་སྐྱིད་དྲགས་པའི་དབང་གིས་རང་གི་སྐད་ཡིག་དང་། རང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དག་ལ་བོད་ནང་སྲོག་ལ་བརྟེན་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཀྱིན་པ་མཐོང་བཞིན་དུ་ང་ཚོས་དགའ་སྤོབས་ངང་བློས་གཏོང་དང་། བསམ་བློའི་ཁྱེར་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་གིས་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་དང་ལེགས་བྱང་དེ་གལ་ཆེན་མ་ཡིན་པ་དང་། མི་ཚེའི་ནང་ཕན་ཐོགས་མེད་པ། ང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་དང་ལེགས་བྱང་རྗེས་ལུས་ཐེབས་པའི་རྣམ་པ་ཡོད་པ། དུས་རབས་ ༢༡ ནང་འཇིག་རྟེན་ཁྱོན་ཡོངས་དང་མཉམ་དུ་དཔུང་པ་མཉམ་གཤིབ་བྱས་ཏེ་འགྲོ་དགོས་ཚེ། ངེས་པར་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་གཞན་གྱི་སྐད་ཡིག་སྦྱོང་བ་དང་དེ་ཚོའི་གོམ་ཚད་རྒྱག་ན་མ་གཏོགས། བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གིས་འདང་གི་མེད་པ། བསམ་ཚུལ་ཡང་དག་པ་མིན་ཡང། བོད་པའི་ཁྲོད་དེ་འདྲ་ཞིག་སླེབས་བསྡད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང། བསམ་ཚུལ་དེ་མཆོག་ཞན་ཚང་མའི་ནང་སླེབས་ཀྱི་ཡོད། ཡིན་ནའང་། དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་མེད་མཁན་ཚོས་སོ་སོའི་ཕྲུ་གུ་བོད་ཡིག་སློབ་སར་མི་མངགས་རང་མངགས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་གཏོང་བའི་དཔལ་འབྱོར་འདང་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། དཔལ་འབྱོར་ཡོད་མཁན་ཚོས་རང་གི་ཕྲུ་གུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་ལེགས་བྱང་ལ་འབྲེལ་བ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་བཏང་བ་དེས་ག་རེ་མཚོན་གྱི་འདུག་ཅེ་ན། ང་རང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་དང་ལེགས་བྱང་དེས་མ་འོངས་པའི་ཕྲུ་གུའི་མདུན་ལམ་ལ་ཕན་ཐོགས་མེད་པ་ཞིག་དང་ཕྲུ་གུ་དེའི་མདུན་ལམ་གྱི་ཁོ་རང་གི་མི་ཚེ་རྐྱང་མ་གཏོགས། བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་བོད་མི་རིགས་ལ་འགན་འཁྲི་གང་ཡང་མེད་པའི་བསམ་ཚུལ་འཁུར་ནས་འགྲོ་བསྡད་ཀྱིན་པ་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོས་དམིགས་ཐད་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་དེར་གདོང་ལེན་བྱ་བར་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ཡོད་པ་ཡིན་ན། སྲིད་ཇུས་དེའི་ངོས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བསམ་བློའི་གནས་ཚད་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་མ་ཐུབ་ཀྱང་། རྣམ་དཔྱོད་ཡོད་མཁན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གིས་གནས་ཚད་དང་བསམ་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་བཞིན་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་རང་གི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ལག་བསྟར་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་ཕྲུག་ནང་ནས་བརྒྱ་ཆ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བོད་པ་རང་བཟོ་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། མ་འོངས་པར་བོད་མིའི་ངོས་འཛིན་མི་བརླག་པ་ཞིག རྗེས་མར་སོ་སོ་བོད་ལ་ལོག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡང་སྐད་བསྒྱུར་བྱེད་མི་དགོས་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དོན་དག་སྙིང་པོ་རེད། རྩ་དོན་གྱི་ཐོག་ནས་ཀྱང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་སྲོལ་མིན་པར་འདུ་ཤེས་དང་ངོ་བོ་གཉིས་ཐོག་ནས་བོད་མི་ཡིན་ན་བལྟ་ས་ཡོད་པ་རེད། དེ་མིན་སྐྱེས་ས་འབྱུང་ཁུངས་བོད་མི་ཡིན་ཡང་། ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་དང་གཤིས་རྒྱུད་ཀྱི་ཆ་ནས་བོད་མི་མིན་པ་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན། བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐོག་ལས་ཀ་བྱས་ཀྱང་། ཕྱི་རྒྱལ་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ལྟ་བུ་ཆགས་རྒྱུ་ལས། བོད་རིགས་རང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྲོལ་ཆགས་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད། དེར་བརྟེན། ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་བོད་ཕྲུག་ཚོ་མ་འོངས་པར་བོད་པ་ཆགས་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་བཟུང་། དེའི་དོན་དུ་ཐབས་ལམ་གང་དང་གང་དགོས་མིན་གསལ་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད།” ཅེས་དང་།
མ་འོངས་པར་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ངོས་ནས་བོད་པའི་ངོ་བོ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་ཁོང་གིས། ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དེ་ཕ་མ་དང་སློབ་ཕྲུག་གང་གི་ཐོག་ལའང་བཙན་ཤུགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་འགེལ་ཐུབ་པ་མ་རེད། ཚང་མ་རང་དབང་རེད། སློབ་གྲྭ་གང་དུ་གཏོང་མིན་དང་སློབ་སྦྱོང་ག་རེ་གནང་མིན་རང་དབང་རེད། ཡིན་ནའང་། རང་དབང་གི་གནས་བབ་དེའི་འོག་ནས་བྱུང་རབས་ལ་འགན་འཁུར་དགོས་སྟབས། ཕ་མ་དང་སློབ་ཕྲུག་གཉིས་ཀས་གནས་ཚུལ་གསལ་བོ་མ་ཤེས་པར་ལུས་པ་ཡིན་ན། དེ་བྱུང་རབས་ལ་འགན་མ་འཁུར་བ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། སློབ་ཕྲུག་དང་ཕ་མ་གཉིས་ཀས་བོད་མི་ཚད་ལྡན་ཞིག་དང་བོད་མིའི་ངོས་འཛིན་མ་བརླག་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་འདོད་པ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་རྗེས་མ་མི་ཚེ་གང་འདྲ་ཞིག་བསྐྱལ་མིན་དང་། ངོས་འཛིན་གང་འདྲ་ཞིག་གི་ཐོག་འགྲོ་མིན་ད་ལྟ་ནས་གསལ་བོ་མཁྱེན་དགོས་པ་རེད། དེ་མཁྱེན་པའི་ཐོག་ནས་སོ་སོའི་ལམ་ཕྱོགས་གཏན་འཁེལ་བ་ཡིན་ན། མི་ཚེ་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཡོད་པ་རེད། བོད་པ་ཚད་ལྡན་ཞིག་དང་བོད་ཀྱི་བརྟེན་སའི་ཆོས་དང་རིག་གནས། ང་ཚོའི་མི་རབས་གོང་མ་ཚོས་སྲོག་ལས་གཅེས་བར་བཟུང་སྟེ་བདག་གཅེས་བྱས་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་དག་འཇིག་རྟེན་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་དོན་དུ་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཞིག་ཆགས་རྒྱུའི་འདོད་པ་ཡོད་པ་རེད། སྐྱེས་ས་འབྱུང་ཁུངས་བོད་པ་ཡིན་ཡང་། སློབ་སྦྱོང་དང་གཤིས་སྤྱོད་སོགས་ནུབ་ཕྱོགས་པ་བྱེད་པའི་འདོད་པ་ཡོད་མིན་སོ་སོའི་འདེམས་ཀ་རྒྱག་རྒྱུ་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཞིག་བྱེད་པའི་འདོད་པ་ཡོད་ཀྱང་། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཤེས་དགོས་པ་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཡག་པོ་ཞིག་ཆགས་པའི་ལྟོས་ཚུལ་དེ་བོད་མི་རིགས་ལ་ཡོད་མེད་སྟབས། ག་ཚོད་བྱས་ཀྱང་ལད་ཟློས་བྱེད་མཁན་ཞིག་ལས་དངོས་ཡོད་གཤིས་ལུགས་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཆགས་ཁག་པོ་རེད། ཅེས་དང་།
མཇུག་ཏུ་ཁོང་གིས་དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་ཚོར་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པའི་མཐའ་མར་སོ་སོའི་མི་ཚེ་སྐྱེལ་དགོས་སྟབས། མི་ཚེ་སྐྱིད་པོ་སྐྱེལ་བ་ལ་དང་པོ་གཟུགས་གཞི་བདེ་ཐང་དང་། གཉིས་པ། བསམ་བློ་བདེ་ཐང་། གསུམ་པ། འཚོ་ཐབས་ཡང་དག་པ་བཅས་ཆ་རྐྱེན་གསུམ་ཚང་དགོས་པ་དང་། ཆ་རྐྱེན་དེ་དག་ལག་བསྟར་བྱ་མིན་སོ་སོའི་ལག་ཏུ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། མི་ཚེའི་ནང་རང་ཉིད་ཁོ་ན་མིན་པར་དང་འཚེ་བ་མེད་པ་དང་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ། ཁོར་ཡུག་ལ་མི་གནོད་པའི་ཐོག་རང་གི་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐོག་རང་གི་རིག་གནས་ཀྱི་འཚོ་བ་རོལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ན་འཚོ་བ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པ་ཡོང་བ་དང་། མི་ཚེ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཡོང་ཐབས་སུ་གོང་གསལ་ཆ་རྐྱེན་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནང་དོན་རིག་པའི་བསམ་ཚུལ་བཅས་ཆ་རྐྱེན་བཞིའི་ཐོག ཆུང་དུས་ནས་གཟུགས་པོའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་དང་བསམ་བློ། འཚོ་ཐབས་བཅས་ཀྱི་ཐོག་སོ་སོ་རང་གི་རྣམ་དཔྱོད་བེད་སྤྱད་དེ་རང་ངོ་རང་གི་ཤེས་པར་བྱ་རྒྱུ་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་མདུན་ལམ་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པའི་ལམ་ཁར་བསྙེགས་པ་ཡིན་ན་མི་ཚེ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ལ་བསྙེགས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་ཡོད་རེད།