ཆེད་དུ་བརྗོད་པ། འཕགས་ཡུལ་ཀིརྟི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་ཆེས་མཐོའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་རེ་མདོ་སེངྒེ་མཆོག་གིས་
༄༅།། པུར་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་ལྗོངས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་བ་ནས་བཟུང་སྟོན་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པས་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་བཞིན་བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་གོ་རིམ་མ་འཆོལ་ཞིང༌། ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་ཡ་མ་བྲལ་བའི་སྒོ་ནས་ཕྱི་ནང་གི་རིག་པའི་གནས་མཐའ་དག་ལ་སྦྱོང་བའི་ལམ་སྲོལ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་དར་རྒྱས་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་པའི་ཉེར་ལེན་ལས། འཇིག་རྟེན་འདིར་སུས་ཀྱང་འགྲན་དུ་མི་བཟོད་པའི་མཁས་པའི་དབང་པོ་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཞིག་བོད་དུ་བྱོན་པ་དང༌། དེ་དག་གི་འཆད་རྩོད་རྩོམ་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་རྗེས་ཟུབ་མེད་གཟེངས་ཐོན་དུ་ཡོད་པ་འདིས། ད་ལྟའང་བོད་དང་བོད་མིའི་ངོས་འཛིན་རྒྱུན་གནས་ཐོག བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལེགས་བྱང་བཅས་ལ་དད་མོས་དང༌། ཤེས་འདོད་ཞུགས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཧ་ཅང་མང་པོས་ས་ཡི་གོ་ལའི་ཁྱོན་ཀུན་ཁྱབ་པ་བྱུང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ལོར་དུས་འགྱུར་མི་བཟད་པའི་དབང་གིས་བོད་མི་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོ་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་ཕེབས་རྗེས་སུ་བསྙེགས་ཏེ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་དགོས་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་བོད་རིགས་ན་གཞོན་རྣམས་ལ་དེང་རབས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་དགོས་གལ་ཧ་ཅང་ཆེ་བར་གཟིགས་ཏེ་སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བླ་ན་མེད་པའི་ལམ་སྟོན་དང་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་མཐུན་འགྱུར་ལ་བརྟེན་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་ཕྲུག་ཡོངས་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་གཉིས་ཀའི་སློབ་གསོའི་གོ་སྐབས་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཐོབ་ཅིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ནས་བཟུང་ལོ་གྲངས་གསུམ་བཞིའི་ནང་སློབ་ཚན་འཆར་འགོད་དང༌། སློབ་དེབ་རྩོམ་སྒྲིག དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་སོགས་གང་ཅིའི་གོ་སྒྲིག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ངང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ལས་རིམ་ཐོག་རླབས་ཆེན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་ཡོད།
འོན་ཀྱང་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༠ འགོ་སྟོད་ཙམ་ནས་བཟུང་བཙན་བྱོལ་བོད་རྣམས་འཚོ་ཐབས་དང་གནས་ཡུལ་གང་ཐད་ནས་ལྷིང་འཇགས་ཕྲ་ཚུགས་རིམ་བྱུང་སྐབས་ཛ་དྲག་གི་ཚོར་སྣང་ཉམས་ཏེ་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་ཡང་འཆར་ཅན་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་སོང་ནས་ཤེས་ཡོན་ཙམ་མ་ཟད། སྒྲིག་སྤྱོད་ཀྱང་ཇེ་ཞན་དུ་ཕྱིན་ཁར། ལྷག་པར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་ཐུན་མིན་རིག་གནས་ཁག་གི་སློབ་གསོ་ལ་དོ་ཕོག་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བའི་སྐབས། སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་གལ་ཆེའི་བཀའ་སློབ་ནན་ལྕི་ཡང་ཡང་ཕེབས་དགོངས་དང་བསྟུན་གཞི་རིམ་འཛིན་གྲྭ་ལྔ་པའི་བར་སློབ་སྦྱོང་གི་སྐད་ཡིག་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡང༌། གཞི་རྩའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་དགོས་དམིགས་དང་ངོ་བོ་བཅས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དང༌། སློབ་ཚན་བཀོད་བསྒྲིགས། སློབ་སྦྱོང་གི་སྒྲོམ་གཞི། སློབ་གསོའི་ཐབས་ལམ་བཅས་ཆ་ལག་ཚང་བའི་ལམ་སྲོལ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པ་ཞིག་བསྐྲུན་མ་ཐུབ་པར་དུས་ཡུན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འདས་ཤིང༌། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༡ ལོར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་དོན་དམ་བོད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པའི་ཤེས་རིག་གི་སྲིད་བྱུས་ཡང་དག་ཅིག་བཟོ་རྒྱུ་གཞུང་གི་རྩ་བའི་བྱེད་སྒོ་ལམ་སྟོན་དུ་གསལ་ཡང༌། དེ་དག་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུར་དུས་འགྱངས་རིང་ཙམ་སོང༌།
ཕྱི་ལོ་༢༠༠༢ ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཤིག་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུའི་ལས་རིམ་བསྐྱར་འགོ་ཚུགས་ཏེ་༢༠༠༤ ཕྱི་ཟླ་༩ པའི་ནང་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པའི་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བརྒྱད་པའི་ཐོག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད། སྲིད་བྱུས་འདི་འཁྲུགས་འཛིངས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་འདིའི་ནང་ཆེས་གྲངས་འབོར་ཉུང་བའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དང༌། ལྷག་པར་བོད་བརྒྱུད་ནང་དོན་རིག་པའི་གཞི་རྩ་ལ་བརྟེན་པའི་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་བཅུ་ཕྲག་རིག་པའི་གནས་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ལ་དགོས་མཁོ་ཆེ་ཞིང༌། འཕྲལ་ཡུན་གྱི་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཅན་འདི་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་ཐབས་ཁོ་ན་གཙོར་བཟུང་ཐོག་དེང་རབས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་ཡོད་དོ་ཅོག་ཀྱང་བླང་ཐུབ་པར་དམིགས་ཡོད།
རྒྱ་ཆེ་གཏིང་ཟབ་ཀྱི་སློབ་གསོའི་ལྟ་གྲུབ་དང༌། ཐབས་ལམ་ཡིག་ཚོགས་ཉུང་ངུར་བསྡུས་པའི་ཡིག་ཆ་འདིའི་དངོས་ཤུགས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་དང༌། བསྟན་དོན། དེ་དག་གི་གཞི་རྩའི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས། ལམ་སྲོལ་གྱི་ཆ་ལག་དང༌། འཕྲོས་དོན་སོགས་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ནང་དོན་རྣམས་ཞིབ་ཕྲའི་འགྲེལ་བརྗོད་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་མ་བྱུང་ན་ཇི་བཞིན་རྟོགས་དཀའ་བའི་གནས་སུ་གཟིགས་ཏེ་འཕགས་ཡུལ་ཀིརྟི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་ཆེས་མཐོའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་རེ་མདོ་སེངྒེ་མཆོག་གིས་“བོད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལོ་རྒྱུས་སྤྱི་དང༌། བྱེ་བྲག་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་ཉམས་ཞིབ་ཆེད་རྩོམ་” ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་འདུག་པ་འདིས་བློ་གསལ་དོན་གཉེར་ཅན་མང་པོར་བོད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གྱི་བྱུང་རབས་དང༌། འཕེལ་རིམ། དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་སྲིད་བྱུས་དངོས་ཀྱི་བརྗོད་དོན། དེའི་འཕྲལ་ཕུགས་ཀྱི་བསྒྲུབ་བྱའི་དམིགས་ཡུལ་བཅས་ལ་གོ་རྟོགས་ཚད་ལྡན་གོང་འཕེལ་ཡོང་རྒྱུ་དང༌། ལོག་རྟོག་དང་ཐེ་ཚོམ་སེལ་བའི་ཆ་རྐྱེན་བཟང་པོ་ཞིག་གྲུབ་འདུག་པར་ཡི་རངས་དང་ལེགས་སོའི་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད།
ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ལག་བསྟར་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོང་རྒྱུར་ཕྱི་ནང་གི་མཐུན་རྐྱེན་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་སློབ་དགེའི་སྤུས་ཚད་དང་ཕ་མའི་ཕུགས་བསམ་ལ་ཤུགས་ཆེ་རག་ལུས་པར་བརྟེན། དེ་དག་ཚང་འཛོམས་ཡོང་རྒྱུར་དུས་ཡུན་གང་འཚམས་འགོར་རྒྱུ་སྨོས་མེད་ཐོག འཛོམས་དུས་ཤིག་ཡོང་མིན་ཡང་སོམ་ཉིའི་གནས་སུ་མཐོང༌། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གཱན྄དྷིའ་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ལ་ཞབས་འདེགས་རླབས་ཆེན་བསྒྲུབས་གནང་མཛད་པའི་མཐའ་མཇུག་ཏུ་ཤེས་ཡོན་གསར་པ་ནཡཱི་ཏཱལཱིམ་ཞེས་པའི་དགོངས་ཚུལ་རྒྱས་བཤད་གནང་སྟེ་དགོངས་ཚུལ་འདི་ནི་ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་ལ་ཕུལ་བའི་ལེགས་སྐྱེས་མཐའ་མ་དང་བཟང་ཤོས་དེ་ཡིན་ཞེས་བཀའ་བསྩལ་ནའང༌། ཆེས་དེང་རབས་དང་དེང་རབས་གོང་མའི་བསམ་སྤྱོད་ཀྱི་རླུང་འཚུབ་འཁྲུགས་པའི་གསེབ་ཏུ་གཱན྄དྷིའའི་ལམ་སྟོན་གྱི་མར་མེ་ཡུན་རིང་འཚོ་གནས་མ་ཐུབ། རང་རེའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་འདི་ཡང་དེ་མཚུངས་སུ་འགྱུར་མི་སྲིད་པ་མིན་ནའང༌། གལ་འགངས་ཆེ་བའི་ལྟ་གྲུབ་དང་ལམ་སྲོལ་འདི་ཡིག་ཆར་འཁོད་ཐུབ་པ་ཙམ་གྱིས་བྱུང་རབས་དེབ་ཐེར་དུ་གནས་རྒྱུའི་ཐོག ནམ་ཞིག་དངོས་སུ་ལག་ལེན་བསྟར་བའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡོང་རྒྱུའི་སྲིད་མཐའ་མ་བཀག་པས་རེ་བ་བཟང་ཕྱོགས་སུ་བརྒྱབ་རྒྱུའི་ཆ་རྐྱེན་ཞིག་མངོན་དུ་གྱུར་ཟིན། འོན་ཀྱང་འབྱུང་འགྱུར་སྲིད་བྱུས་འདིའི་ལས་དབང་ཅི་འགྱུར་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་དང༌། ལྷག་པར་བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་བསོད་ལ་རག་ལུས།
ཉམས་ཞིབ་པ་རེ་མདོ་སེངྒེས་བློ་གཟུ་བོར་གནས་པའི་ཐོག ཕྲ་ཞིང་མཛངས་ལ་ཞིབ་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ལམ་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་མཐའ་དཔྱོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང༌། དེང་རབས་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་གནས་ཚད་གཉིས་འཛོམས་ཡོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདིས་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་དོན་ཕན་རླབས་ཆེ་རྒྱུན་སྲིང་ཡོང་བའི་ཡིད་ཆེས་ཡོད། འགྲོ་ཀུན་བདེ་བའི་སྨོན་འདུན་བཟང་པོ་བཅས། ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་ཟམ་གདོང་པ་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་༢༠༡༡ ཕྱི་ཟླ་༡ ཚེས་༡༩ ལ་བྲིས་པ་དགེ་བར་གྱུར་ཅིག། །། ཇཡཇགཏ྄།།
འཕགས་ཡུལ་ཀིརྟི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་ཆེས་མཐོའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་རེ་མདོ་སེངྒེ་མཆོག་གིས་“བོད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ལོ་རྒྱུས་སྤྱི་དང༌། བྱེ་བྲག་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་ཉམས་ཞིབ་ཆེད་རྩོམ་” ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་འདུག་པ་དེའི་ཆེད་བརྗོད་དུ་གནང་བ་ཞིག་ཡིན།